Από μια αναφορά του Doleros στο Twitter έμαθα απόψε ότι το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας ανακοίνωσε πως φέτος δε θα χορηγηθούν φορητοί υπολογιστές στους μαθητές της Α’ Γυμνασίου.
Μια σύντομη αναζήτηση έφερε στην επιφάνεια κι άλλες αναφορές, όπως αυτή του Antennaonline και ένα blog post στο eduportal.gr.
Η αιτιολόγηση που φέρεται να χρησιμοποίησε η Υφυπουργός Παιδείας ήταν, σύμφωνα με το antennaonline:
“Οι 150 χιλιάδες υπολογιστές που δόθηκαν πέρυσι, δεν χρησιμοποιούνταν για το μάθημα, αλλά οι μαθητές τους έπαιρναν στο σπίτι και έπαιζαν παιχνίδια.”
Το αστείο με αυτή τη δικιολογία είναι πως, ταυτόχρονα, (α) περιγράφει ακριβώς ποιό είναι το πρόβλημα με τη χρήση των υπολογιστών ως μέρος της μαθησιακής διαδικασίας και (β) επικεντρώνεται μόνο στο πρόβλημα χωρίς όμως να δείχνει διάθεση για αναζήτηση μιας ουσιαστικής λύσης.
Δεν είμαι εκπαιδευτικός, ούτε έχω προσωπική εμπειρία από τη χρήση των υπολογιστών μέσα στο σχολείο. Έχω όμως ασχοληθεί με την τεχνολογία των υπολογιστών, σχεδόν χωρίς διακοπή, για 20 χρόνια πλέον. Βλέπω ότι η τεχνολογία των υπολογιστών εισέρχεται είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο σε τόσους πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής μας που θα είναι πολύ περιοριστικό να μην έχουν καμία επαφή οι επόμενες γενιές μαθητών με τον κόσμο της τεχνολογίας.
Δε χρειάζεται να γίνουμε όλοι προγραμματιστές υπολογιστών. Μάλιστα, από κάποιες απόψεις, ίσως κάτι τέτοιο να είναι ακόμη κι επιζήμιο. Η ποικιλομορφία των γνώσεων, τόσο ειδικού όσο και γενικού χαρακτήρα, την οποία έχει το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας στον πλανήτη μας είναι, κατά την όχι και τόσο ταπεινή άποψή μου, εκτός από όμορφη και συναρπαστική, εντελώς απαραίτητη για την επιβίωση και την εξέλιξή μας ως είδος.
Από την άλλη, όμως, είναι κοντά η εποχή που θα πρέπει, θα επιβάλλεται από το περιβάλλον — ίσως ακόμα να αποτελεί, μετά από αρκετό καιρό ακόμα και μετρήσιμο εξελικτικό πλεονέκτημα — η ικανότητα αφομοίωσης των εξελίξεων της τεχνολογίας.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τι είδους περιορισμούς συναντά κάποιος σήμερα αν δεν ξέρει π.χ. να στείλει ένα απλό μήνυμα sms. Δε μπορεί, για παράδειγμα, να στείλει ένα μήνυμα σε δικούς του ανθρώπους να τους πει: «Είμαι στην Εγνατία, στο 18ο χιλιόμετρο από τα Γιάννενα, και έχω μείνει από λάστιχο. Μπορείς να καλέσεις την Express Service να με βρουν, γιατί αλλιώς θα ξενυχτήσω εδώ απόψε». Δε μπορεί να στείλει ένα, εντελώς αθόρυβο, μήνυμα sms από το σπίτι, την ώρα που υποψιάζεται ότι μπήκε διαρρήκτης, για να πει σε κάποιον άλλο: «Βοήθεια! Έχει μπει κλέφτης κι είμαι κλειδωμένος στο μπάνιο». Κι αυτά είναι δύο πολύ απλά παραδείγματα, για ένα πολύ στοιχειώδες τεχνολογικό αντικείμενο.
Σήμερα, με τον καταιγισμό από νέες γνώσεις τις οποίες αφομοιώσαμε ως γενιά εμείς, είναι στοιχειώδες το να μπορείς να στείλεις ένα sms. Πριν από 20 χρόνια όμως, δεν ήταν.
Φανταστείτε, λοιπόν, ότι σε άλλα 20 χρόνια μπορεί να θεωρείται εξίσου στοιχειώδες το να μπορείς να χρησιμοποιήσεις άνετα το κινητό σου ή τον φορητό υπολογιστή σου για να κλείσεις αεροπορικά εισιτήρια, να κάνεις φορολογική δήλωση, να αγοράσεις τα απαραίτητα προς το ζην από το super-market, να βγάλεις εισιτήριο για το τρένο που θα πάρεις σε λίγες ώρες για να πας στη δουλειά σου το πρωί, να κλείσεις εισιτήρια για μια συναυλία, μια θεατρική παράσταση, να αγοράσεις βιβλία, να διαβάσεις τα βιβλία που αγόρασες, κοκ.
Τώρα φανταστείτε ότι σε ένα κόσμο στον οποίο έχει γίνει καθημερινό βίωμα η τεχνολογία των υπολογιστών υπάρχουν δύο ειδών νέοι. Αυτοί που εδώ και 50 χρόνια ξέρουν να παίζουν στα δάχτυλα το φορητό υπολογιστή τους κι αυτοί που είναι μεν νέοι σε ηλικία, αλλά οι γνώσεις τους έχουν μείνει πίσω στην εποχή των παππούδων τους.
Σε ποιά από τις δύο ομάδες θέλουμε να είναι οι νέοι στη χώρα μας;
Θλίβομαι που βλέπω ότι όλο το εγχείρημα με τη χρήση φορητών υπολογιστών στην εκπαιδευτική διαδικασία ήταν, βασικά, μια ακόμα αρπαχτή μιας χρονιάς και μόνο.
Ελπίζω, ειλικρινά, αυτό που τώρα δείχνει ως αρπαχτή της μιας χρονιάς, να διορθωθεί αν όχι φέτος, του χρόνου. Ελπίζω, κάποτε, τα παιδιά των παιδιών μας, όταν έρχονται στο σπίτι μας για να δουν τους παππούδες τους, να κάνουν πραγματικότητα το ανέκδοτο που μ’ αρέσει να λέω σε παρέες προγραμματιστών και μη:
Καλά, γελάτε τώρα, αλλά κάποτε θα είμαστε παππούδες και θα έρχονται γελώντας τα εγγόνια μας στο δωμάτιο που τον έχουμε ψιλοπάρει το μεσημέρι δίπλα από το τζάκι και θα μας ρωτάνε ξεκαρδισμένα:
— “Παππού, παππού! Για πες μας πάλι πως το λένε εκείνο που είχατε παλιά για να γράφετε με το ΧΕΡΙ στο μοναδικό μηχάνημα του σπιτιού… Το πλήρο… πλήκο… πρήλο…”
— “Πληκτρολόγιο, το κέρατό μου! Θα με αφήσετε να κοιμηθώ λίγο βρωμόπαιδα; Με μένα βρήκατε να παίξετε;”
Για να γίνει αυτό όμως πραγματικότητα πρέπει να προσπαθήσουμε από τώρα να μάθουν όλα τα νέα παιδιά ότι η τεχνολογία είναι όχι απλώς ένα ακόμα εργαλείο, αλλά ΤΟ εργαλείο το οποίο ενεργοποιεί την εξέλιξή μας, την κάνει δυνατή, και πολλές φορές καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αναπτυσσόμαστε ως προσωπικότητες, καταλαβαίνουμε το παρόν μας, οραματιζόμαστε το μέλλον μας και πραγματοποιούμε ακόμα και τα πιο τρελά μας όνειρα.
Κι αυτό απαιτεί να κάνουμε όσα περισσότερα μπορούμε για να φέρουμε τις νέες γενιές σε επαφή με την τεχνολογία, να μάθουν να ζουν με αυτή, να γίνουν αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι θα την πάνε μπροστά, όσο πέρα μπορούμε να την πάμε εμείς κι ακόμα παραπέρα. Κι αν αυτό κοστίσει σήμερα μερικές χιλιάδες laptop, να σηκώσουμε εμείς το βάρος αυτού του κόστους, επενδύοντας στις απίστευτες εξελίξεις, στα εντελώς φανταστικά επιτεύγματα προς τα οποία αυτές ακριβώς οι νέες γενιές θα μας δείξουν το δρόμο, τότε που εμείς θα είναι καιρός να κάνουμε στην άκρη κι ως απλοί παρατηρητές πλέον να απολαμβάνουμε τον κόσμο τον οποίο δημιουργήσαμε γι αυτές, και γιατί όχι… αν προλάβουμε λίγο, τον κόσμο που αυτές θα φτιάξουν για τις επόμενες!
What keramida said... 
Ακόμα και το παιχνίδι (ακόμα και αυτό που κάποιος θα θεωρούσε σοκαριστικό) έχει εκπαιδευτική αξία. Το παιδί εξοικειώνεται με τον υπολογιστή, μαθαίνει να διαβάζει από αυτόν, να τον χρησιμοποιεί (για να παίξει ναι, αλλά τον χρησιμοποιεί και κάνει ενέργειες που δεν θα έκανε ποτέ εάν δεν υπήρχε το δέλεαρ του παιχνιδιού). Φαντάζομαι αυτοί που χρησιμοποιούν το επιχείρημα “μα παίζουν, δε μαθαίνουν” θέλουν τα παιδιά να κάνουν hop από το ένα άρθρο της wikipedia στο επόμενο. Ας διαβάσουν για το pedit5 τότε.
(Κάποτε στη δουλειά υπήρξε η σκέψη να “ξηλωθούν” οι πασιέντζες και τα λοιπά παιχνίδια. Δεν ξηλώθηκαν με το σκεπτικό πως κάποιος που τα παίζει, δεν μπορεί να δηλώνει ανεκπαίδευτος στην απλή χρήση υπολογιστή)
Πολύ σωστά. Η εκπαιδευτική αξία του “παιχνιδιού” δεν είναι καθόλου αμελητέα :-)
Το ίδιο εξοικειώνεται και μια μαϊμού αν της δώσεις τα σωστά ερεθίσματα και ανταμοιβές… Αν ρίξεις μια ματιά στα βίντεο του bbc θα δεις πολλές προειδοποιήσεις, όταν κάποιο έχει φλασιές από φωτογραφικές μηχανές, ή σκηνές από κλαμπ, ή απλά γρήγορες εναλλαγές χρωμάτων.
Όχι, δεν συμφωνώ με το επιχείρημα της εξοικείωσης, πολύ απλά γιατί δεν περιμένω από ένα παιδί (παιδί ως τα 16 και τα 18) που αφήνεται να κάνει ό,τι θέλει -ντεφάκτο όταν ο γονιός ή ο δάσκαλος είναι άσχετος ή αδιάφορος, δεν περιμένω, λοιπόν, από ένα παιδί την ωριμότητα να μείνει σε ασφαλές έδαφος.
Ας κάνουμε πρώτα, ως πολιτεία, ως γονείς, ως σχολεία, όλα τα υπόλοιπα που θα φτιάξουν το πλαίσιο εκείνο στο οποίο το λάπτοπ κι ο υπολογιστής θα ταιριάξουν φυσιολογικά.
Ναι, είναι πολύ μεγάλη κουβέντα.
“Ας κάνουμε πρώτα, ως πολιτεία, ως γονείς, ως σχολεία, όλα τα υπόλοιπα που θα φτιάξουν το πλαίσιο εκείνο στο οποίο το λάπτοπ κι ο υπολογιστής θα ταιριάξουν φυσιολογικά.”
Έχεις δίκιο. Απλώς μου φαίνεται εντελώς σπασμωδική η κίνηση “ΩΧ! ΠΑΙΖΟΥΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ! ABORT ABORT!”
Θα προτιμούσα πολύ να δημοσιευθεί κάτι σαν μελέτη του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν οι φορητοί από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, πώς, πού, πόσο, γιατί βοήθησαν την εκπαιδευτική διαδικασία, τι έπαιξε σωστά, τι όχι, και μετά μια σοβαρή ανάλυση (από το Υπουργείο ή κάποιον άλλο σχετικό φορέα) του τρόπου με τον οποίο θα “βελτιωθεί” το όλο εγχείρημα.
Κι αυτό να επαναλαμβάνεται σε περιοδικά διαστήματα (π.χ. κάθε 1-5 χρόνια), ως εσκεμμένος τρόπος βελτίωσης της διαδικασίας.
Δεν πιστεύω ότι η χρήση υπολογιστών για ένα χρόνο και μόνο είναι αρκετή ούτε για να εξάγει κάποιος χρήσιμα συμπεράσματα. Επίσης δεν πιστεύω ότι με το να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια σε μια κρίση πανικού είναι η σωστή αντιμετώπιση.
Ναι, είναι μεγάλη κουβέντα.
«τόνωση της αγοράς» με λεφτά της ΕΕ (δηλαδή, δικά μας, πάλι) ήταν όλη η κίνηση. Δεν σούφτασε το μνημόνιο ως «σοβαρή ανάλυση»; :p
Υπάρχουν τρόποι να “ασφαλίσεις” το που μπαίνει το παιδί σου… αυτό είναι στο χέρι του κάθε γονιού, αν έχει το ενδιαφέρον για το παιδί του μπορεί να βρει τρόπους να παρέχει μία ασφαλή πρόσβαση… δε μπορούμε όλα να τα περιμένουμε έτοιμα… οι Η/Υ και το internet είναι κάτι το οποίο είναι και θα είναι τόσο συνδεδεμένα με την καθημερινότητα μας που δεν γίνεται να αφήνουμε απ’ έξω τα παιδιά μας… Επίσης έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά την πατάνε πιο δύσκολα από ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία στο διαδύκτιο… επίσης τα εγκλήματα που οφείλονται στο διαδίκτυο είναι πολύ λιγότερα από αυτά έξω στο δρόμο… και επίσης πιο εύκολα να τα αντιληφθεί και να τα αποφύγει ένα παιδί… Όπως εγώ, και πιστεύω οι περισσότεροι μας, δεν θα πηγαίναμε με κάποιον ξένο όταν είμασταν 10 χρονών επειδί μας προσφέρει και εγώ δε ξέρω τι, έτσι και τα παιδιά σήμερα το ίδιο θα κάναν… δεν είναι τόσο χαζά όσο μπορεί να πιστεύουμε… Βέβαια όλα αυτά τα λέω χωρίς να έχω την αγωνία ενώς γονιού…
@keramida μακάρι να ζούσαμε σε μία χώρα όπου θα μπορούσε να διαχειριστεί την καθημερινότητα με στόχο την μελλοντική της ανάπτυξη και το καλύτερο αύριο των πολιτών της…
“Το ίδιο εξοικειώνεται και μια μαϊμού αν της δώσεις τα σωστά ερεθίσματα και ανταμοιβές… “
Άουτς! Το πρόβλημα όμως με το παιδί που αφήνεται να κάνει ότι θέλει υπάρχει ανεξάρτητα από το εάν ο γονιός είναι σχετικός ή άσχετος. Έχει να κάνει με το ενδιαφέρον που δείχνει ο ίδιος για το παιδί του. Δεν τρέφω αυταπάτες πως τα μικρά Αδαμοπουλάκια εάν θέλουν να με κάνουν bypass θα το καταφέρουν. Στόχος μου είναι να μη χρειαστεί να το κάνουν. Αλλά αυτή είναι μεγάλη κουβέντα επίσης.
Στο θέμα που έθεσε ο οικοδεσπότης τώρα: Θα ήταν προτιμώτερη μια ειλικρινής δήλωση “δεν υπάρχουν λεφτά – δεν υπάρχουν laptop για φέτος” παρά “δε σας δίνουμε επειδή οι προηγούμενοι έπαιζαν παιχνίδια” (τι περίμενε κανείς να κάνουν δηλαδή;).
(ρε συ τι ώρα έχεις στο μπλογκ; 15 ώρες πίσω, πού τη βρήκες;)
Άσχετο. Κάτι μυστήριο παίζει με το timezone του wordpress. Μόλις κοίταξα το laptop μου και έχει μέσο όρο offset 1.2 milliseconds από 3 διαφορετικά NTP peers. Θα το κοιτάξω το πρωί πάντως… ευχαριστώ :)
Πιστεύω ότι ήταν σωστή η απόφαση του υπουργείου να μην επαναλάβει φέτος το πρόγραμμα με τους 150 μαθητικούς υπολογιστές (450€ έκαστος).
Οι περισσότεροι καθηγητές δεν είχαν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τους υπολογιστές με κάποιο τρόπο στο μάθημα, και οι μαθητές δεν είχαν από το σπίτι την κατάλληλη καθοδήγηση των γονιών για να αξιοποιήσουν τον προσωπικό τους υπολογιστή.
Κάτι που θα μπορούσε να γίνει είναι μιας μικρής έκτασης επιδοτούμενο πρόγραμμα, όπου ο καθηγητής και οι γονείς να κάνουν αίτηση όπου θα καταγράφουν τι μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά ώστε η προμήθεια των υπολογιστών να φέρει θετικό αποτέλεσμα.Η επιδότηση να γίνεται βάσει εισοδήματος των γονέων.
Το “μικρής έκτασης” πιλοτικό πρόγραμμα καταλαβαίνω γιατί έχει περισσότερο νόημα. Ετσι θα αποφευχθεί ένα μεγάλο, τερατώδες έργο, με υπέρογκο κόστος, το οποίο μπορεί τελικά να αποτύχει αποφέροντας μόνο οικονομικό βάρος.
Από την άλλη με παραξενεύει πάρα πολύ η ιδέα να γίνεται επιδότηση “με βάση το εισόδημα των γονιών”. Δηλαδή το ψηφιακό χάσμα μεταξύ πλουσίων, μεσο-αστικών και φτωχών οικογενειών να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, επιδοτώντας και πριμοδοτώντας τις πιο εύπορες οικογένειες; Ακριβώς το ανάποδο δε θά ‘πρεπε να είναι ο σκοπός της τεχνολογικής εκπαίδευσης; Να φέρει, ας πούμε, πιο κοντά στις υψηλού βιωτικού & τεχνολογικού επιπέδου εκπαιδευτικές δυνατότητες τα παιδιά των μη εύπορων οικογενειών;
Αναφέρω ότι «Η επιδότηση να γίνεται βάσει εισοδήματος των γονέων». Το τυπικό, και αυτό εννοώ, είναι ότι αυτοί που θα λάβουν επιδότηση θα έχουν αντιστρόφως ανάλογο μέγεθος εισοδήματος. Δηλαδή οι μη-εύποροι θα λαμβάνουν την επιδότηση.
Θα μπορούσες να υποθέσεις αυτό που αναφέρεις αν έγραφα κατά λάθος ότι η επιδότηση θα λαμβάνεται «ανάλογα» με το εισόδημα των γονέων. Ωστόσο δεν το ανέφερα αυτό.
Πιστεύω ότι θα ήταν σημαντικό να είναι μικρής έκτασης το πρόγραμμα ώστε να υπάρξει ενδιαφέρον από τους γονείς, το σχολείο και τους καθηγητές, και να έχει επιτυχία το έργο.
Τυγχάνει να είμαι εκπαιδευτικός και μπαινοβγαίνω σε σχολεία.
Ο τρόπος που έγινε η δωρεά των laptop ήταν εντελώς λάθος. Με μία ποιο σωστή προσέγγιση θα μπορούσαν με τα ίδια χρήματα να εξοπλίσουν τρεις χρονιές μαθητών.
Το καλύτερο βέβαια θα ήταν να εξοπλίσουν ειδικές αίθουσες στα σχολεία για τον σκοπό αυτό. Αυτές που υπάρχουν τώρα… Επίσης να βάλουν με το ζόρι καθηγητές δεινόσαυρους να μάθουν 5 πράγματα για τεχνολογία υπολογιστών και να κάνουν το μάθημα όπως πρέπει για να αξιοποιηθεί η χορηγία αυτή. Αν δεν μπορούν στείλε τους στην γραμματειακή υποστήριξη.
Είναι πολλά τα στραβά και αν αρχίσω να κράζω…
ένα θέμα που είχε βγεί και στον τύπο είναι πως οι εταιρείες κάναν αρπαχτή και:
1) δεν στήσαν τα εκπαιδευτικά λογισμικά που είχε ζητήσει το ΥΠΕΠΘ
2) δώσαν κάρτα (embedded σε μερικά!) με 1 μηνα mobile internet ή κάτι τέτοιο χωρίς να στήσουν content filters κλπ. και μπαίναν σε τσόντες τα παιδιά και παίζαν με το internet μέσα στην τάξη
3) αντί να πάρει το παιδί ένα άλλο μηχάνημα (ακόμη και desktop ή καλύτερο laptop) αν θέλει και να αφαιρέσουν το κουπόνι (να πληρώσει τη διαφορά) πλασάραν συγκεκριμένα μόνο μοντέλα σχετικά ακριβά που αλλιώς μπορεί να μην τα έπαιρνε ο πελάτης
Pingback: Ένα Βήμα Μπροστά, Δεκαπέντε Πίσω | What keramida said…